Lao xao tiếng giao vọng vào nhà “ai đồng nát sắt vụn bán đê”. Tiếng rao trở nên vô cùng quen thuộc đối với tuổi thơ mỗi người. Đặc biệt là những bạn có tuổi thơ gắn liền với những vùng quê, nông thôn.

Ai Đồng Nát Sắt Vụn Bán Đê – Những Tiếng Rao Của Việt Nam

Tiếng rao văng vẳng từ ngoài đầu ngõ, len lỏi vang lên khắp những ngõ ngách. Những tiếng rao với đủ thứ đồ ăn, bánh kẹo, hoa quả và cả mua sắt vụn. “Ai đồng nát sắt vụn bán đê” có lẽ là tiếng rao quen thuộc nhất đối với mỗi người. Những người phụ nữ đi chiếc xe đạp, đội nón lá cùng câu nói chực chờ bên môi.

Những “tiếng rao” này được phổ nhạc, tái hiện lại trong bài hát “Tiếng rao” của nhạc sĩ Võ Thiện Thanh. Những câu buồn da diết như xát muối vào lòng. “Có tiếng rao như lời mẹ tôi, như lời chị tôi. Mang quê hương trên đôi vai gầy. Những trái ổi xẻ, những trái me, đậu phộng luộc, đòn gánh tre. Ai mua, ai không mua, ai mua?”

Chắc chắn, chẳng cần thêm những lời bình luận thì những tiếng rao đã là một câu chuyện rất sinh động, hấp dẫn về một bộ phận, một lát cắt của Hà Nội trong bài hát. Mới mờ sáng tinh mơ, những tiếng rao xôi nóng, bánh mì như đánh thức cả lối ngõ dậy.  Hà Nội còn ngái ngủ, Hà Nội còn mệt mỏi hay đói bụng sau một đêm ngon giấc hay thức trắng vì công việc. Tiếng rao đã báo hiệu một ngày mới đến, một vòng sôi động nữa bắt đầu. Và từ tiếng rao ấy, chỉ ít phút sau thôi, cả Hà Nội hối hả, nhộn nhịp náo nhiệt làm cho tiếng rao như cứ mỏng dần, mỏng dần, rồi tắt lịm.

Bạn Liệu Còn Nhớ Những Bài Rao Tuổi Thơ?

Việt Nam với nền ẩm thực đa dạng. Do đó, những gánh hàng rong của các mẹ, các chị như mang theo cả ẩm thực Việt Nam. Một vài câu tiếng rao quen thuộc có thể bạn sẽ nghĩ ngay đến như:

• Kẹo kéo càng kéo càng dài/ Càng dai càng ngọt/ Chạy tọt về nhà/ Xin bà một xu/ Xin bu một hào/ Ra mua kẹo kéo/ Ai kéo… đây!
• Kẹo kéo vừa dẻo vừa ngon/ Mua hào kẹo kéo cho con nó mừng/ Ai kéo… đây!
• Ai mài dao sắc như nước, chém nước nước đứt, chém sắt thì mẻ dao. Ai mài dao nào…

Phải nói, ở chốn kinh kỳ Kẻ Chợ buôn bán trao đổi hàng hóa tấp nập như Hà Nội xưa, thiếu tiếng rao cũng giống như thiếu đi một phần gì đó rất đặc trưng mà khó cắt nghĩa được. Ngày nay, tiếng rao đã được giản tiện hóa bởi phố đã đông hơn, ồn ào hơn, nếu cứ rao kéo dài thì tiếng rao dễ dàng bị mất hút bởi những âm thanh chói chang khác. Bây giờ, phổ biến chỉ là “Phớ… ơ”, “Khóa… ơ”, “Khúc… ơ”, “Chiếu… ơ”. Dài hơn nữa thì có “Bánh giò nóng đê”, “Đài loa tivi cũ hỏng bán đê”, “Mài… dao kéo đê…”.

Bao giờ cũng thế, từ đầu tiên của câu rao vóng lên rất to. Khiến người nghe tiếp nhận ngay vào tai, vào óc, và tiếng cuối cùng bao giờ cũng kéo dài để tạo điểm nhấn, dư âm. Dài nhất và ấn tượng nhất là tiếng rao của những bà, những chị đồng nát: “Nhôm nát sắt hỏng đổi bán đi”, “Đồng nát sắt vụn bán đi”.

Lê Cát Trọng Lý Và Bài Phổ Nhạc Cho Lời Rao “Ai Đồng Nát Sắt Vụn Bán Đê”

Nhiều người ví Lê Cát Trọng Lý được coi là phiên bản nữ của nhạc sĩ Trịnh Công Sơn. Một người hát thơ giữa đời, dùng lời ca tiếng hát để triết luận về lẽ sống. Dùng âm nhạc để khắc họa những giản dị của cuộc đời.

Bục sân khấu là thùng đựng thiết bị, chỗ ngồi ca sĩ là một chiếc ghế nhựa. Một chiếc mic, một bóng đèn, một cây đàn. Khó có thể hình dung sân khấu ca nhạc nào đơn sơ hơn thế. Và thêm một điều nữa, toàn thể cái “rạp hát” ấy được đặt trong hồ bơi đã được rút cạn nước. Nơi khán giả và ca sĩ đều ngồi một chiếc ghế nhựa như nhau, hòa lẫn vào nhau.

“Để ý người ta rao đồng nát thế nào chưa?” Đó là câu hỏi bất chợt của Lê Cát Trọng Lý giữa chừng chương trình. “Người ta rao thế này: Đồng nát sắt vụn bán đê”. Vậy là ca từ của một bài hát được hình thành. Du dương với phần hòa âm của ca sĩ và khán giả bên dưới. Lý vừa đàn vừa hát: “Mình còn chân ướt/Đi từ trong buồn”. Lý đi từ nỗi buồn ấy để hỏi một câu hỏi bình thường nhưng có người loay hoay cả đời mà không trả lời được: “Có thương nhau mãi được không?”.

Cảm hứng của Lê Cát Trọng Lý thường đi từ những mệnh đề giản đơn như thế. Giản đơn như bốn mùa, như sống chết, cái giản đơn thiệt tình chắt lọc qua biết bao chiêm nghiệm về cuộc sống.

Nghề Thu Mua Sắt Vụn

Có thể thấy, nghề thu mua sắt vụ cũng như thu mua phế liệu đã tồn tại từ nhiều năm. Tuy nhiên, đến hiện nay mới được phát triển mạnh mẽ do nhu cầu tăng cao, trong khi nguồn cung từ mỏ khoáng dần cạn kiệt. Phế liệu sắt, phế liệu nhôm, phế liệu đồng, inox,… là những loại được thu mua nhiều nhất hiện nay. Giá thu mua phế liệu được xác định khá cao, trong đó đồng luôn ở mức cao ổn định nhất. Xem thêm: Giá đồng phế liệu và những loại phế liệu khác.